گروه دین و اندیشه: رنگ از مهمترین و زیباترین پدیده‌های طبیعی است که نقش خاصی در بازتاب هنری قرآن دارد، بی‌تردید تصاویر هنری قرآنی بر قدرت الهی و ربانی خداوند دلالت می‌کنند و در قرآن نیز به کار رفته‌اند.

رنگ از مهمترین و زیباترین پدیده های طبیعی و از مهمترین عناصری است که در هنر، دین، روح و روان انسان تأثیر به سزایی دارد. رنگها نقش خاصی در بازتاب هنری قرآن دارند، زیرا رنگ زیباییها، نشانه ها و تصاویر هنری قرآنی را بیان و برقدرت الهی و ربانی و زیبایی الهی دلالت می کنند. در واقع رنگها انعکاس طبیعت هستند که زندگی، مرگ، آرزو، کفر، ایمان، هدایت، ضلالت، نشاط و اندوه را نشان می دهند.

دلالت رنگ: هر انسانی برخی از رنگها را بر برخی دیگر ترجیح می دهد و برخی از رنگها را دوست ندارد. این مسئله به ابعاد مختلف و متنوع روانی، اجتماعی، دینی و فیزیولوژیکی فرد باز می گردد . هر رنگی معنی خاص روانی دارد که تأثیر فیزیولوژیکی بر انسان دارد. گفته می شود که برخی از رنگها به سرعت از زیر اشعه ها عبور می کنند و برخی دیگر به کندی. این حرکت در ایجاد آرامش در انسان تأثیر به سزایی دارد. در آن صورت انسان احساس آرامش، نگرانی، تخیل، شادی، هیجان، اندوه و یا تشویش می کند. این مسئله با توجه به عوامل اجتماعی چون ادبیات، آداب و سنتها تغییر می یابد. به طوریکه همیشه سفید رنگ شادی و سرور و سیاه، رنگ حزن و اندوه نیست.

بنابراین می توان گفت که محیط جغرافیایی و منطقه ای در انتخاب رنگها تأثیرگذار هستند، زیرا هر ملتی ممکن است رنگی را دوست داشته باشد که در محیط آنها بیشتر است. به طور مثال در دوران پیش از اسلام مردم عاشق رنگ سبز بودند زیرا سبز رنگ مراتع، کشتزارها، درختان بود و رنگ قرمز را که رنگ خشکسالی، گرما، آتش و حرارت بود دوست نداشتند. از این رو نقش تمدنها در این میان بسیار مهم است.

رنگها در قرآن کریم: شکی نیست که بلاغت قرآن به قدری است که از بلاغت همه بلیغان نیز برتر و والاتر است. قرآن دارای موسیقی، مفردات، تصاویر هنری زیبایی دقیقی است که در آن رنگها به عنوان پدیده های طبیعی به شمار می روند. آنها در تصاویر هنری قرآن که بسیار نیز آمده نقش مهمی دارند. کلمه "رنگ" در قرآن 9 بار آمده که هدف از آن مشخص کردن ماهیت رنگ است.

با کلماتی که به معنای رنگ در قرآن آمده کلمات دیگری نیز همراه شده است. به طور مثال آیه 22 سوره روم به نشانه های او در آفرینش آسمانها و زمین، تفاوت زبانها و رنگها اشاره می کند و آن را نشانه ای برای عالمان می داند. آیه 21 سوره زمر قدرت مطلق الهی را نشان دهد تا انسان را به تفکر در حقایق عالم هستی واردارد. 

سبز، زرد، سفید، سیاه، قرمز و آبی رنگهای شش گانه ای هستند که در آیات قران کریم آمده اند و همانگونه که مطرح شد بر شب و روز، نور و ظلمت دلالت دارند.  

رنگ سبز: رنگ زندگی، حرکت و شادی است. زیرا به انسان آرامش می دهد و تعبیری از زندگی، شادابی، صلح، امنیت و آرزو است. همچنین رنگ بهار، طبیعت زنده، درختان، گیاهان، شاخ و برگها است. سبز در اندیشه دینی نشانه خیر و ایمان است که در قبه های مساجد، بناهای اسلامی، عمامه علمای اسلام و پوشش کعبه نیز وجود دارد. لفظ سبز 8 بار در قرآن آمده که برای بیان ماهیت و زیبایی لباسهای اهل بهشت به کار برده شده است. سوره کهف آیه 31 و سوره انسان آیه 21، به لباس فاخر سبزرنگ بهشتیان اشاره می کند. در دیگر آیات از رنگ سبز و مشتقاتش برای زیباییهای هستی و بیان قدرت و رحمت مطلق الهی استفاده شده است.

قدرتی که خداوند در درختان سبز قرار داده تا آن را آتش زده و برای زندگی از آن بهره مند شود، در سوره یس آیه 80 به آن اشاره شده است. قدرتی که از خاک، گیاهی سبز را خارج می کند؛ نزول آب از آسمان و و رویش گیاهان مختلف و ساقه ها و شاخه های سرسبز در سوره انعام آیه 99 اشاره شده است، زمین را با بارانهای زیاد سبز کرد در سوره حج آیه 63 آمده است. داستان حضرت یوسف دوبار از کلمه سبز استفاده کرده که یکی از آنها خواب هفت خوشه سبز در آیه 43 که نشانه زندگی و طراوت است، بوده و دیگری در آیه 46 با همین تعبیر استفاده شده است. 

رنگ زرد: از رنگهایی است که بسیار منشأ شادی و نهایت سرور است. این رنگ رنگ طلوع، نور و روشنایی است. زیرا رنگ خورشید و منبع حرارت، زندگی و نشاط است که مصریان باستان آن را سمبل الهه خورشید و پیشگیری از بیماریها می دانستند. از سوی دیگر رنگ زرد بر حزن و اندوه، کسالت، فنا و مرگ نیز دلالت می کند که با پاییز و مرگ طبیعت و صحرای خشک و زردی چهره انسان همراه است.
منبع: خبرگزاری مهر

---

 RSS 
 Atom 
صفحه نخست
پیام‌رسان
پست الکترونیک
پارسی بلاگ

: لینک های روزانه